Hij werkt al acht jaar lang bij ons als chauffeur, heeft als uitvalsbasis Gentbrugge, wandelt en kookt graag in zijn vrije tijd … en werd in 1973 geboren in het verkeerde lichaam. Hij leefde 46 jaar als 'lesbische vrouw', om sinds 2020 voor zijn echte ik te kiezen: 'Ik ben een man. Zo voel ik me, zo staat het ondertussen ook op mijn paspoort en zo word ik ook aangesproken door vreemden. Alleen in medische termen ben ik transman. Een belangrijke nuance.'
Taboe op het onderwerp
'Ik ben in 1973 geboren als meisje, maar voelde me altijd een 'jongetje'. En ik gedroeg me ook zo. Alleen durfde ik daar nooit over spreken, omdat er zo'n taboe op het onderwerp lag. Ook speelden de vechtscheiding van mijn ouders en de schrik voor de reacties van familie en vrienden een grote rol. Dat ik ook nog eens bijzonder angstig ben voor operaties, hielp ook niet.'
'Op mijn 16e outte ik me naar mijn moeder toe. Als lesbisch, want wat kon ik anders zijn? Ik was een puber in de jaren '90 en die coming-out was toen al heel straf. Transgender? Daar werd niet over gesproken, dat bestond nog niet.'
'Ik ben daarna lang samen geweest met een lesbische vrouw. In totaal vormden we 16 jaar een stel, maar elke vier jaar wou ik de relatie verbreken. Hoe graag ik haar ook zag, er klopte iets niet. Ik kon mezelf niet zijn en uiteindelijk gingen we uit elkaar.'
Ter plekke ontbloot
'Toen leerde ik mijn Spaanse vriendin kennen. Dat zal ondertussen zo'n zes jaar geleden zijn. Een rasechte Andalusische , met wie ik online contact legde. Al vanaf dag één benaderde ze me als man. Ze noemde me bijvoorbeeld altijd 'amigo'. Toen ik haar daarop wees, zei ze: 'Ja, maar dat klopt toch wel? Ben je niet mannelijk in je hoofd?'.
En daar zat ik dan. Alsof ik ter plekke ontbloot was. De bliksem ingeslagen. De nagel op de kop.'
'Zij was ook de persoon die me aanmoedigde om hiermee naar mijn huisarts te gaan. 'Je hebt hulp nodig, je kan zo niet blijven leven. Je loopt hier in je eigen schaduw.' Ik heb haar advies gevolgd, maar durfde niet in persoon zeggen waar ik mee zat. Uiteindelijk schreef ik het neer, in een mail.
Al snel mocht ik langskomen en nog diezelfde middag regelde mijn huisarts een visite bij het UZ Gent voor me. Ik mocht naar het Centrum voor seksuologie en gender, waar ik de steun kreeg van een team professionals, onder leiding van de beroemde prof T'Sjoen.'
UZ Gent en de eerste stappen
'In het UZ Gent moest ik me eerst aanmelden bij de afdeling Psychologie. Je moet met iemand praten en er wordt dan getoetst hoe zeker je van jezelf bent. Wil je voor het hele traject gaan? Heb je twijfels? Het mag en kan allemaal. En dat vond ik positief. Nu, al van bij die eerste ontmoeting met de psycholoog was het héél helder … Ik ben geen twijfelgeval. Ik ben een man. En ik ga tot de eindstreep.'
'Vanaf 19 mei 2020 kreeg ik de juiste hormonen, namelijk testosteron. Dat wordt gedaan via injectie, steeds om de vier maanden. Ik reageer goed op de testosteron, maar je mag ook niet vergeten dat ik nog steeds vrouwelijke geslachtsorganen heb. Mijn lichaam maakt dus nog steeds oestrogeen aan. En dat botst behoorlijk in mijn lichaam. Stemmingswisselingen, pijn, … Dat zal alleen weg gaan als ik mijn baarmoeder, eierstokken en eileiders laat weghalen. Dat wil ik dit jaar nog heel graag zien gebeuren. Maar daarvoor moet ik nog praten met mijn psycholoog, en mijn gynaecoloog en uroloog bezoeken. Dat gebeurt allemaal niet 'vanzelf', het is een heel serieus iets.'
Ik wil de eindstreep halen
'In de zomer van 2020 vonden nog twee andere belangrijke mijlpalen plaats. Op 13 augustus 2020 mocht ik bij het gemeentehuis mijn nieuwe identiteitskaart ophalen. Een nieuw rijkregisternummer, maar vooral: er stond officieel 'man' op. Dat was van zo een grote waarde. Vooral omdat ik een paar dagen later, op 17 augustus 2020, mijn eerste operatie onderging. De borstoperatie. Ze namen klieren en weefsel weg om mij een mannelijke borstkas te geven. Dat dat kon met het juiste gender op mijn identiteitskaart was van onmetelijke waarde voor me … Weet je, vroeger kon ik nooit naar mezelf kijken. Nu wel. En elke keer dat ik dat doe, klopt het plaatje.'
'Het UZ Gent forceert je ook niet in je traject. Ze laten je echt op jouw tempo aan alles wennen en de stappen zetten wanneer jij er klaar voor bent. Ik zou nu ook kunnen 'stoppen' als ik dat zou willen. Ik zie er bijvoorbeeld al veel mannelijker uit dan een jaar geleden. Mensen spreken me aan als 'meneer', ik heb baardgroei, mijn gezicht is hoekiger geworden, mijn stem is veranderd, mijn borsten zijn weg, … Die evolutie is fijn, maar ik wil zelf echt wel de eindstreep halen en uiteindelijk voor de geslachtsoperatie gaan.'
Steun vanuit De Lijn
'Wanneer ik hierover durfde te vertellen? Dat doe ik eigenlijk pas sinds 2020 – vanaf de eerste injectie met testosteron. Toen outte ik mezelf en kwamen zowel mijn vrienden als het werk het te weten.'
'De eerste persoon die ik bij De Lijn hierover vertelde, was Greet Verbrugge (maatschappelijk assistent). En daar heb ik mààndenlang nerveus voor rondgelopen. Ik was bang dat ze slecht zou reageren of dat ik ontslagen zou worden. Onterecht, want ik kende Greet goed en wist dat ze een openminded persoon was. En ze wist me ook direct gerust te stellen, een ontslag zat er zeker niet in.'
'Samen praatten we ook met Sabrina Hutsebaut, hoofd Operaties. Wel twee en een half uur lang zaten we samen en mocht ik mijn verhaal doen. Ik vertelde hen dat ik al mijn visites aan het UZ plan op mijn vrije dagen, maar dat ik niet onder de revalidatie-periodes van mijn operaties uit kan. Daar hadden Sabrina en Greet helemaal geen problemen mee. 'Allee Sam, je moet toch doen wat goed is voor jou. Waar jij je eindelijk gelukkig bij gaat voelen. Als jij je goed voelt in je lichaam, gaat iedereen daar baat bij hebben.' En ze hebben gelijk. Dat gesprek deed trouwens heel erg deugd. En ongeacht hoe mijn traject en operaties nog zullen lopen, ik wil werkzaam zijn en blijven bij De Lijn. Laat daar geen enkele twijfel over bestaan! I love my job!'
Opleiding bij Transgender Infopunt
'Greet vertelde me ook dat de collega's van de team Welzijn onlangs een opleiding kregen van het Transgender Infopunt. Bij dat nieuws sprong ik een gat in de lucht van geluk. Dat is voor mij nog maar eens de bevestiging dat De Lijn wel degelijk achter transpersonen staat.'
'En ook dat dit artikel geschreven wordt. Dat dat kàn. Dat De Lijn mijn verhaal wil delen met niet alleen collega's, maar ook met onze reizigers. Toen ik dat hoorde, werd ik heel emotioneel. De Lijn toont zo écht dat ze achter al hun mensen staan. Niet alleen de hetero's, maar ook alle mensen die onder de regenboogvlag vallen. Dat is waanzinnig fijn.'
Mensen liken en volgen mijn reis online
'Naast Sabrina en Greet zijn er natuurlijk nog heel veel andere collega's. En zij reageren grotendeels positief. Zo'n 90 % steunt me volledig – en daar komt 70 % openlijk voor uit. Dat zie ik als ik bijvoorbeeld iets deel op Facebook, dan liken heel veel mensen dat.'
'Ik voel natuurlijk ook wel dat er collega's zijn die meer terughoudend zijn – of die het niet met me eens zijn … Maar ze laten mij grotendeels gerust. Ze blijven professioneel, groeten me gewoon in de wandelgangen, geven me de informatie die ik nodig heb om mijn diensten te kunnen doen, … En dat is wat telt. Ik ken ook mensen die het er initieel moeilijk mee hadden, maar die ondertussen zijn bijgedraaid.'
Boodschap van compassie en solidariteit
'Eigenlijk, als ik één boodschap mag meegeven is dat er eentje van compassie en solidariteit. Zie je bijvoorbeeld iemand andere keuzes dan jou maken? Of zie je dat iemand van een ander geloof, ras, geaardheid, etc is? Verplaats jezelf dan eens in die ander zijn schoenen. Probeer je eens in te beelden dat wat mij overkomen is, jou overkomt. Of een van je kinderen.
Dan zou je toch ook blij zijn met wat compassie. En dat, als het nodig is, er medische en psychologische hulp beschikbaar is. En vooral zou je blij zijn dat je eindelijk erkend kan worden voor je echt bent.'
